Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania gminy i powiatu na zasadach określonych w ustawie o samorządzie gminnym i ustawie o samorządzie powiatowym.

Konstytucja RP gwarantuje miastu na prawach powiatu, jak każdej innej jednostce samorządu terytorialnego, osobowość prawną. 

Na podstawie ustawy o samorządzie powiatowym do organów miasta na prawach powiatu zaliczamy radę miasta i prezydenta miasta. 

Działalność organów miasta na prawach powiatu jest jawna. Jawność może zostać ograniczona jedynie w drodze ustawy. 

Statut jest podstawą ustroju miasta na prawach powiatu. 

Do zadań miasta na prawach powiatu należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym. W ramach tych zadań mieszczą się wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.

Fundamentalnym zadaniem miasta na prawach powiatu jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Mieszkańcy miasta na prawach powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową. 

Miasto wykonuje zadania własne i zadania z zakresu administracji rządowej zlecone oraz przejęte na podstawie porozumień. 

Do zadań publicznych miasta na prawach powiatu należy również zapewnienie wykonania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji 
i straży. 

Dodatkowo w drodze ustawy może zostać nałożony na miasto obowiązek wykonania zadań 
z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów. 




ZADANIA I KOMPETENCJE MIASTA NA PRAWACH POWIATU:




TRANSPORT I KOMUNIKACJA - budowa miejskich dróg, ulic, mostów, ich remonty, poprawa nawierzchni, przebudowa lub budowa nowych placów, chodników, deptaków, pasaży, dróg rowerowych, a także wytyczanie nowych parkingów, tworzenie nowych połączeń autobusowych, remonty lub wymiana tych pojazdów, ponoszenie innych kosztów związanych z funkcjonowaniem komunikacji publicznej, zaspakajanie potrzeb mieszkańców w zakresie organizacji ruchu drogowego i zabezpieczenia transportu zbiorowego;




EDUKACJA PUBLICZNA – remonty, budowa, utrzymanie istniejących szkół publicznych, podniesienie standardów budynków oświatowych, poprawa stanu technicznego sal gimnastycznych wraz z zapleczami;

 


KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO – biblioteki i inne instytucje kultury oraz opieka nad zabytkami, poprawa infrastruktury obiektów instytucji kultury;




KULTURA FIZYCZNA, TURYSTYKA I REKREACJA - remonty, budowa, przebudowa i utrzymanie obiektów sportowych, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, modernizacja i wyposażenie bazy dydaktyczno-rekreacyjnej;

GOSPODARKA MIESZKANIOWA – budowa i remonty oraz utrzymanie mieszkań komunalnych, w tym mieszkalnictwo socjalne (np. lokale socjalne, noclegownie);




GOSPODARKA KOMUNALNA – budowa kanalizacji wodociągowej, deszczowej, sanitarnej, zaopatrzenie w wodę, energię elektryczną i cieplną oraz gaz, usuwanie 
i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych;







POMOC SPOŁECZNA I OCHRONA ZDROWIA – tworzenie i utrzymywanie ośrodków pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, wspieranie osób niepełnosprawnych, promocja ochrony zdrowia;







TARGOWISKA I HALE TARGOWE – budowa i utrzymanie miejsc związanych z handlem (np. targowisk i hal targowych);




ZIELEŃ MIEJSKA I ZADRZEWIENIA – modernizacja terenów zielonych, tworzenie nowych zieleńców, parków i skwerów;




CMENTARZE KOMUNALNE – utrzymanie miejsc związanych z pochówkiem;




GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI, GEODEZJA I KARTOFRAFIA ORAZ EWIDENCJA GRUNTÓW I BUDYNKÓW – gospodarowanie mieniem Miasta i Skarbu Państwa oraz gospodarowanie gruntami rolnymi, prowadzenie spraw dot. powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, ustalanie granic miasta, nadawanie nazw ulic, domów i placów, 




BEZPIECZEŃSTWO I PORZĄDEK PUBLICZNY – obronność i bezpieczeństwo obywateli, porządek publiczny oraz ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa, w tym wyposażenie i utrzymanie miejskiego magazynu przeciwpowodziowego;







UTRZYMANIE OBIEKTÓW I URZĄDZEŃ UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ - będących własnością miasta, wykorzystywanych na działalność publiczną (np. podnoszenie jakości i niezawodności wykorzystywanych rozwiązań przez rozwój eksploatowanych systemów, modernizację zaplecza sprzętowego i rozwój infrastruktury teletechnicznej miasta, rewitalizacja i rozwój przestrzeni miejskiej oraz modernizacja obiektów administracyjnych);







WSPIERANIE I UPOWSZECHNIANIE IDEI SAMORZĄDOWEJ – tworzenie warunków do działania i rozwój jednostek pomocniczych miasta, wdrażanie programów pobudzania aktywności obywatelskiej, finansowanie działań związanych z inicjatywą lokalną, działania na rzecz przejrzystości władzy, realizacja inwestycji celu publicznego, przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy, ochrona praw konsumenta, promocja miasta, współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.